Choroby wątroby wywołuje wiele różnych czynników. Odpowiadać za nie mogą wirusy, ale także alkohol, niektóre leki, pleśnie, metale ciężkie czy nieprawidłowe produkty przemiany materii. Niekorzystny wpływ na wątrobę ma także otyłość, styl życia oraz inne choroby.

Jakie są najczęściej diagnozowane choroby wątroby? To:

• wirusowe zapalenie wątroby, będące ostrą chorobą zakaźną, którą wywołują wirusy zapalenia wątroby. Do tej grupy zalicza się: wirus zapalenia wątroby typu A (HAV, WZW A), wirus zapalenia wątroby typu B (HBV, WZW B), wirus zapalenia wątroby typu C (HCV, WZW C), wirus zapalenia wątroby typu D (HDV, WZW D), wirus zapalenia wątroby typu E (HEV, WZW E), wirus zapalenia wątroby typu G (HGV, WZW G),
• polekowe uszkodzenie wątroby. Zatrucie lekami może prowadzić do ostrej niewydolności wątroby, jak również przewlekłego toksycznego zapalenia narządu,
• alkoholowe uszkodzenie wątroby,
• niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (NAFLD),
• autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AZW), które jest spowodowane atakiem komórek układu odpornościowego na komórki wątroby,
• choroba Wilsona - uwarunkowana genetycznie choroba metaboliczna, której istotą jest odkładanie się nadmiaru miedzi w narządach, głównie w wątrobie,
• hemochromatoza. To choroba metaboliczna, której istotą jest nadmierne gromadzenie się żelaza w organizmie, m.in. w wątrobie,
• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych,
• zespół Gilberta, który jest łagodną chorobą metaboliczną o podłożu genetycznym,
• zakrzepica żył wątrobowych, inaczej zespół Budd-Chiari (BCS). To choroba, której istotą jest blokada odpływu krwi z żył wątrobowych aż do połączenia żyły głównej dolnej z prawym przedsionkiem,
• marskość wątroby. To najczęstsza przewlekła choroba wątroby prowadząca do jej niewydolności,
• rak wątroby.

Choroby wątroby dają bardzo różne objawy. Niezależnie od przyczyny w ich przebiegu zwykle pojawia się ból brzucha zlokalizowany z prawej strony, pod żebrami. Dokładnie tam położona jest bowiem wątroba.

Wątroba sama w sobie nie sprawia dolegliwości bólowych. Ponieważ nie ma unerwienia czuciowego, nie boli. Skąd więc ból? Dolegliwości umiejscowione z prawej strony pod żebrami mogą pochodzić z rozciąganej i podrażnianej przez wątrobę błony surowiczej lub być konsekwencją ucisku powiększonej wątroby na okoliczne narządy.

W przebiegu chorób wątroby pojawiają się także objawy skórne, takie jak zażółcenie skóry czy świąd. Do często obserwowanych objawów należy również zmęczenie, apatia, nadmierna senność, zaburzenia koncentracji, niestrawność, wzdęcia, nudności, wymioty, jadłowstręt.

Niepokojąca jest także zmiana koloru stolca (odbarwienie), a także moczu ze słomkowego, półprzejrzystego na ciemny, a nawet krwisty. To skutek nadmiaru bilirubiny we krwi, co wskazuje na nieprawidłową pracę wątroby.

W diagnostyce chorób wątroby szczególne znaczenie mają badania laboratoryjne i obrazowe. Ocenę stanu wątroby umożliwiają tak zwane próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, GGTP, bilirubina), a także stężenie albumin i wskaźnik INR. W przypadku podejrzenia WZW można wykonać badania na przeciwciała HBs czy anty-HCV. Przydatne jest również badanie CRP, które wykorzystuje się nie tylko do diagnozowania infekcji. Do najczęstszych przyczyn podwyższenia jego poziomu CRP należą stany zapalne, takie jak zapalenie trzustki czy wątroby.

Badanie USG wątroby wykonuje się w celu potwierdzenia lub wykluczenia zmian w miąższu wątrobowym, a także w przypadku pojawienia się niespecyficznych objawów ze strony układu pokarmowego. Bardzo ważny jest także wywiad lekarski, pozwalający wykluczyć inne schorzenia oraz badanie.

Leczenie chorób wątroby zależy od wielu czynników, w głównej mierze od jednostki chorobowej. Czasem wystarczy wyłącznie dieta lekkostrawna (tzw. dieta wątrobowa) i odpoczynek czy odstawienie alkoholu i leków, które wywołały objawy. Niekiedy jednak niezbędne jest leczenie immunosupresyjne czy przeszczep wątroby. Diagnozą i leczeniem schorzeń zlokalizowanych w obszarze dróg żółciowych, pęcherzyka żółciowego oraz wątroby zajmuje się hepatolog.