Niedocukrzenie krwi może mieć różne przyczyny. Do zmniejszenia stężenia glukozy we krwi najczęściej dochodzi u chorych na cukrzycę leczonych insuliną. Powodem może być intensywny wysiłek fizyczny, brak posiłku po wstrzyknięciu insuliny lub za niska kaloryczność dania, zbyt duża przerwa między wstrzyknięciem insuliny a posiłkiem, zbyt szybkie wchłonięcie się insuliny po zastrzyku, źle dobrana dawka insuliny lub spożycie alkoholu.

Do hipoglikemii rzadziej dochodzi w przypadku chorych na cukrzycę leczonych doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi.

Hipoglikemia bez cukrzycy, czyli tak zwana hipoglikemia reaktywna, może pojawić się u osób, które na nią nie chorują. Objawy niedocukrzenia obserwuje się po posiłkach, głównie zawierających dużą ilość węglowodanów. Niedocukrzenie wówczas objawia się spadkiem poziomu cukru we krwi w przeciągu 3-5 godzin po jedzeniu.

U osób, które nie są cukrzykami, hipoglikemia może być również spowodowana napięciem nerwowym i stresem (sytuacje te stymulują nadnercza do nieustannej pracy i wytwarzania między innymi adrenaliny, która powstrzymuje trzustkę przed produkcją nadmiernych ilości insuliny). Pojawianie się niedocukrzenia może poprzedzać wystąpienie cukrzycy w przyszłości.

Zgodnie z definicją Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego hipoglikemię rozpoznaje się przy stężeniu glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l) niezależnie od tego, czy pojawiają się objawy niedocukrzenia, czy też nie. Ma to związek z tym, że u niektórych osób symptomy niedocukrzenia mogą wystąpić zarówno przy wyższych, jak i znacznie niższych wartościach cukru we krwi.

Objawy hipoglikemii, które są wynikiem niedoboru glukozy w ośrodkowym układzie nerwowym, mogą mieć różne nasilenie, co zależy od poziomu glukozy we krwi. Obserwuje się drżenie rąk, nadmierną potliwość, kołatanie serca, niewyraźne widzenie, zaburzenia koncentracji, mrowienie wokół ust, uczucie wilczego głodu, osłabienie, zaburzenia równowagi, senność, splątanie, uczucie niepokoju i lęku, a także zaburzenia zachowania, a nawet utratę przytomności.

Z uwagi na poziom glukozy we krwi wyróżnia się kilka rodzajów hipoglikemii. To:

• lekka hipoglikemia, która występuje przy stężeniu glukozy na poziomie 50-70 mg/dl,
• hipoglikemia umiarkowana, która pojawia się przy wartości glukozy 30-50 mg/dl,
• ciężka hipoglikemia, która oznacza glikemię na poziomie 20-30 mg/dl.

Mówi się również o nocnej hipoglikemii, która jest niebezpieczna, ponieważ można przegapić stan niedocukrzenia, co z kolei grozi wystąpieniem ciężkiej hipoglikemii. Jeśli choremu nie zostanie udzielona pomoc, może dojść do śpiączki, a nawet do śmierci.

W celu potwierdzenia niedocukrzenia, jeśli to tylko możliwe, należy oznaczyć stężenie glukozy we krwi za pomocą glukometru.

Ponieważ objawy hipoglikemii pojawiają się stopniowo, wraz ze spadkiem poziomu cukru we krwi, w początkowej fazie można sobie pomóc. Co robić? Wystarczy spożyć węglowodany (cukry) proste zawierające 10-20 g glukozy. To zarówno cukier płynny w saszetkach i tabletki z glukozą, jak i owoce, dżem, miód, sok czy słodka herbata. Po mniej więcej kwadransie glikemia we krwi powinna się zwiększyć. Jeżeli tak się nie dzieje lub gdy cukier ponownie spada, należy sięgnąć po węglowodany złożone (sprawdzi się na przykład kanapka z chudą wędliną). Przy niedocukrzeniu należy unikać spożywania produktów zawierających tłuszcze (np. czekolady).

Jeżeli częstość występowania niedocukrzeń jest częsta bądź zwiększa się, hipoglikemia ma coraz cięższy przebieg lub prowadzi do utraty przytomności, należy zgłosić się do lekarza.

Niski poziom glukozy we krwi ma wpływ na cały organizm. Negatywnie wpływa na pracę mózgu, pogarsza samopoczucie i jakość funkcjonowania. Ciężka hipoglikemia może być niebezpieczna, ponieważ często prowadzi do wstrząsu hipoglikemicznego, który skutkuje utratą przytomności, śpiączką, a nawet zgonem.

To dlatego tak ważne jest, aby kontrolować poziom cukru we krwi i uniknąć niedocukrzenia. Co robić?

Osoby chore na cukrzycę powinny przestrzegać zaleceń dietetyka (w kwestii odżywiania się) oraz lekarza (odnośnie stosowania insuliny). Ponadto osoby leczone insuliną powinny nosić przy sobie opaskę na rękę lub karteczkę z informacją na ten temat. Kluczowe jest częste oznaczanie glikemii.

Aby zapobiegać wahaniom poziomu cukru we krwi, można sięgać po preparaty zawierające w swym składzie ekstrakty z morwy białej, topinamburu, berberysu, cynamonowca, a także chrom.