Ponieważ środowiskowe i genetyczne czynniki wpływające na otyłość decydują o umiejscowieniu tkanki tłuszczowej, wyróżnia się dwa główne typy rozmieszczenia podściółki tłuszczowej. To:

• otyłość pośladkowo-udowa (gynoidalną, obwodowa, typ gruszki),
• otyłość brzuszna (androidalna, centralna, wisceralna, typ jabłka). Tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie wewnątrz jamy brzusznej.
• Przy otyłości wisceralnej obserwuje się podwyższony poziom trójglicerydów, nadciśnienie tętnicze, zwiększone stężenie insuliny, a co za tym idzie także choroby układu krążenia, naczyń i cukrzycy.

W praktyce klinicznej, ze względu na etiopatogenezę, najczęściej wyróżnia się:

• otyłość prostą, nazywaną także alimentacyjną, pokarmową lub pierwotną, która polega na nadmiernym spożywaniu żywności wysoko przetworzonej oraz ograniczeniu aktywności fizycznej,
• otyłość wtórną, której przyczyną są choroby lub zaburzenia metaboliczne.

Otyłość powstaje wtedy, gdy przez dłuższy czas utrzymuje się dodatni bilans energetyczny. Tym samym przyczyną otyłości prostej jest nadmierne dostarczanie kalorii w stosunku do wydatków energetycznych organizmu. To konsekwencja współdziałania ze sobą czynników genetycznych i środowiskowych.

Przyczyną typu wtórnego są różne zaburzenia i choroby. Otyłość mogą powodować:

• zaburzenia hormonalne np. niedoczynność tarczycy, niedobór hormonu wzrostu, zespół Cushinga, hipogonadyzm,
• wady genetyczne np. zespół Pradera-Williego, zespół Bardeta-Biedla, zespół Turnera,
• uszkodzenie podwzgórza przez stany zapalne,
• choroby zwyrodnieniowe,
• guzy,
• wady rozwojowe,
• urazy ośrodkowego układu nerwowego,
• stosowanie niektórych leków: kortykosteroidów, leków przeciwdepresyjnych i przeciwpadaczkowych czy insuliny.

Podstawą diagnozy otyłości jest określenie zawartości tkanki tłuszczowej. W tym celu wykorzystuje się metody antropometryczne, takie jak:

• pomiar masy ciała i obliczenie wskaźnika masy ciała (BMI),
• obliczenie stosunku obwodu talii do obwodu bioder (WHR, współczynnik wynikający z podzielenia obwodu talii przez obwód bioder),
• pomiar grubości fałdu skórnego (najlepiej nad mięśniem trójgłowym ramienia),
• pomiar bioimpendancji elektrycznej ciała.

Najprostszą metodą pozwalającą na ustalenie masy ciała u dorosłych jest obliczenie wskaźnika BMI za pomocy dwóch danych: wagi ciała i wzrostu. Znając je wystarczy podzielić masę ciała liczoną w kilogramach przez kwadrat wzrostu liczony w metrach. BMI nie bierze pod uwagę wieku, płci i budowy kostno-mięśniowej, co sprawia, że nie jest to metoda doskonała.

Waga prawidłowa oznacza wynik znajdujący się w przedziale 18-25. A jak przedstawia się kwestia nadwaga a otyłość? Wartość równa i przekraczająca 30 oznacza otyłość, która jest zagrożeniem dla zdrowia. Nadwaga jest definiowana jako BMI pomiędzy 25 a 30.

W celu precyzyjnego określenia zawartości tkanki tłuszczowej wykorzystuje się pomiar składu ciała, w tym tkanki tłuszczowej i beztłuszczowej, który wykonuje się na specjalistycznych urządzeniach, a także tomografię komputerową, magnetyczny rezonans jądrowy czy rentgenowską absorpcjometrię podwójnej energii.

Leczenie otyłości w dużej mierze zależy od przyczyny oraz stopnia nadwagi i otyłości wg wskaźnika BMI oraz obecności chorób towarzyszących. Wykorzystuje się:

• leczenie zachowawcze, dietetyczne, aktywność fizyczną, zmianę stylu życia, terapię behawioralną,
• leczenie farmakologiczne, którego działanie polega na ośrodkowym hamowaniu łaknienia lub na zmniejszaniu przyswajalności tłuszczów,
• leczenie chirurgiczne, które polega na zabiegowym ograniczaniu pojemności żołądka czy chirurgicznym zmniejszeniu żołądka.

Otyłość jest chorobą, której nie wolno lekceważyć, ponieważ nie tylko wpływa na wygląd i samopoczucie, ale także zdrowie. Wiąże się z wieloma chorobami i nieprawidłowościami, takimi jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, kamica pęcherzyka żółciowego, zespół bezdechu sennego, choroba wieńcowa, dna moczanowa, rak sutka, macicy i jelita grubego, zespół policystycznych jajników, zaburzenia płodności wysoki poziom trójglicerydów i cholesterolu, bóle stawowe związane ze zmianami zwyrodnieniowymi i przeciążeniem, a także depresja.