Podstawowe badania profilaktyczne powinno się wykonywać regularnie, najlepiej raz do roku, niezależnie od płci i wieku. Jakie badania zrobić, aby sprawdzić stan zdrowia?

Podstawowy pakiet obejmuje takie pozycje jak:

• morfologia krwi. To proste badanie, które stanowi podstawę oceny stanu zdrowia. Nieprawidłowy wynik może sygnalizować różne nieprawidłowości, od infekcji, przez niedokrwistość, po poważne stany chorobowe,
• analiza moczu. To kolejne proste, nieinwazyjne i bezbolesne badanie umożliwiające zdiagnozowanie infekcji dróg moczowych, cukrzycy, choroby nerek czy wątroby. Informuje również o nieprawidłowej ilości spożywanych płynów,
• lipidogram. To badanie polega na pomiarze poziomu całkowitego cholesterolu (CHOL), frakcji HDL i LDL oraz stężenia trójglicerydów (TG). Badanie służy do oceny ryzyka miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych,
• badanie poziomu glukozy. Warto pamiętać, że podwyższony parametr oznacza ryzyko pojawienia się cukrzycy i wielu innych groźnych chorób. Wczesne wykrycie nieprawidłowości powinno skutkować zmianą stylu życia i tym samym zapobiec wielu schorzeniom,
• badania tarczycy (TSH, opcjonalnie FT3, FT4, przeciwciała anty-TPO, anty-TG, a także TRAb). Tarczyca jest bardzo ważnym narządem odpowiadającym za regulację metabolizmu i wytwarzanie hormonów. Ma wpływ na serce, układ nerwowy, kości i stawy. Problemy z jej funkcjonowaniem mogą prowadzić do niedoczynności bądź nadczynności organu, a także chorób autoimmunologicznych, to jest choroby Hashimoto czy Gravesa-Basedowa,
• próby wątrobowe, polegają na oznaczeniu enzymów i białek wytwarzanych przez wątrobę. Celem badania jest sprawdzenie, jak funkcjonuje narząd. Badanie pomaga wykryć choroby wątroby oraz problemy z drogami żółciowymi. Jest również przydatne podczas monitorowania skutków ubocznych zażywanych leków,
• badanie poziomu elektrolitów, takich jak potas, sód, magnez, fosfor, wapń. Trzeba pamiętać, że mają one duży wpływ na utrzymanie równowagi elektrolitowej organizmu,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• OB, czyli tak zwany Odczyn Biernackiego. Parametr jest podwyższony przy stanach zapalnych.

Niektóre badania profilaktyczne, choć są równie ważne, należy wykonywać rzadziej. Warto pamiętać o:

• RTG klatki piersiowej, które poddaje ocenie płuca, drogi oddechowe, serce, klatkę piersiową i fragment kręgosłupa. Zaleca się je wykonywać co 3 lata (u palaczy co rok),
• kontroli okulistycznej wzroku z badaniem dna oka. U specjalisty warto stawiać się raz na 3 lata (osoby z cukrzycą lub nadciśnieniem co rok),
• USG jamy brzusznej. To badanie oceniające budowę trzustki, śledziony, nerek, wątroby, pęcherzyka żółciowego, aorty brzusznej oraz innych naczyń znajdujących się w jamie brzusznej. Możliwe jest również wykrycie patologii. Badanie powinno być wykonywane co 3 do 5 lat.

Osoby, które ukończyły 40. rok życia, kwestii swojego zdrowia powinny poświęcić nieco więcej uwagi osoby młodsze. Ma to związek z tym, że wiek to podstawowy czynnik wpływający na wzrost ryzyka pojawienia się różnych chorób przewlekłych. Oznacza to, że pacjenci po 40. roku życia powinni regularnie umawiać się na kontrole lekarskie, wykonywać badania profilaktyczne (zarówno podstawowe, jak i dodatkowe), ale i reagować, gdy pojawiają się jakiekolwiek niepokojące symptomy.

Jakie badania krwi warto zrobić po 40.?

• badanie ginekologiczne, a w nim przezpochwowe USG narządów rodnych, które pozwala na ocenę stanu narządów rodnych kobiety oraz cytologia, czyli wymaz z ujścia zewnętrznego kanału i z tarczy szyjki macicy. Wizyty u ginekologa są kluczowe dla utrzymania zdrowia układu rozrodczego kobiet, a badania pozwalają na rozpoznanie wielu patologii, między innymi nowotworów narządu rodnego,
• USG piersi – najlepiej raz do roku. Samobadanie piersi każda kobieta powinna wykonywać co najmniej raz w miesiącu. Jest to szczególnie ważne, gdy w rodzinie pojawiał się już nowotwór piersi. W sytuacji, gdy pojawia się niepewność do charakteru zmiany, wskazana jest mammografia lub rezonans magnetyczny piersi,
• EKG – to ważne badanie, ponieważ u kobiet problemy z sercem, które pojawiają się z wiekiem, mogą nie dawać początkowo żadnych objawów,
• kolonoskopia, które jest badaniem przesiewowym, pozwalającym na wczesne wykrycie nieprawidłowości w obrębie jelita grubego,
• badanie kału na krew utajoną, w ramach profilaktyki nowotworów jelita grubego,
• densytometria, to jest badanie gęstości kości. Dzięki badaniu densytometrycznemu można wykryć osteoporozę we wczesnym etapie jej rozwoju i podjąć jej leczenie.

Mężczyźni po 40. roku życia powinny skupić na profilaktyce raka jąder i prostaty. W tym celu przynajmniej raz w miesiącu muszą wykonywać samobadanie jąder. Warto również udać się do specjalisty, który przeprowadzi badanie per rectum (przez odbyt).

Panowie powinni również wykonać dwa dodatkowe badania laboratoryjne, takie jak:

• antygen gruczołu krokowego (PSA). Marker PSA, czyli specyficzny antygen gruczołu krokowego, pozwala wykryć raka prostaty w bardzo wczesnym stadium rozwoju. Badanie zaleca się wykonywać po ukończeniu 50. roku życia, jednak w przypadku, gdy w rodzinie stwierdzono raka prostaty, regularne sprawdzanie PSA powinno się rozpocząć od 40. roku życia.
• badanie kału na obecność krwi utajonej. Badanie na obecność krwi utajonej w kale jest badaniem przesiewowym w kierunku raka jelita grubego.