ALT - aminotransferaza alaninowa jest enzymem wskaźnikowym, wewnątrzkomórkowym. Poziom ALT wykonuje się przesiewowo w diagnostyce i różnicowaniu chorób wątroby, a także w ocenie postępu procesu chorobowego. Zbyt wysoki poziom ALT może wskazywać na choroby zapalne wątroby, w tym ostre lub przewlekłe zapalenie wątroby.
ALT należy do panelu prób wątrobowych, wykonywanego w kompleksowej diagnostyce wątroby lub w podejrzeniu chorób, takich jak: marskość wątroby, żółtaczka zastoinowa, nowotwory, lub alkoholowe zapalenia wątroby.

PSA całkowity – badanie przesiewowe antygenu sterczowego gruczołu krokowego wykonywane w kierunku wczesnego zdiagnozowania, monitorowania oraz dalszego leczenia przerostu prostaty i raka prostaty. Szacuje się, że rak prostaty jest drugim co do częstotliwości występowania nowotworem wśród mężczyzn. Rak prostaty jest na tyle niebezpieczny, gdyż jest ciężki do zdiagnozowania w początkowym stadium, zazwyczaj nie widać żadnych objawów. W dalszym etapie, kiedy osiąga postać zaawansowaną najczęściej, jest już widoczny razem z przerzutami. Dlatego zaleca się wykonanie badania PSA.

Wskazania do wykonania badania PSA:
• Krwiomocz,
• Oddawanie moczu w nocy,
• Odczuwalne bóle krocza i podbrzusza,
• Częstsze oddawanie moczu,
• Zbyt niski strumień moczu,
• Uczucie ciągłego parcia na pęcherz,
• Jeżeli u ojca lub brata został zdiagnozowany rak stercza.

Pamiętajmy!
W celach kontrolnych badanie powinien wykonać każdy mężczyzna.

Białko CRP (białko C reaktywne-C Reactive Protein) jest popularnym markerem wykrywającym stan zapalny w organizmie. Białko ostrej fazy syntetyzowane jest w wątrobie, ścianach naczyń tętniczych oraz w komórkach tłuszczowych, skąd uwalniane jest do krwi. Wskazaniem do oznaczenia CRP jest podejrzenie występowania w organizmie czynnika zapalnego, w monitorowaniu skuteczności leczenia w chorobach autoimmunologicznych, nowotworowych, infekcjach bakteryjnych lub grzybiczych (szczególnie po zabiegach operacyjnych).

W przebiegu zakażeń bakteryjnych wyniki przyjmują dużo wyższe wartości niż w przypadku tych wywołanych przez wirusy. Wzrost stężenia CRP obserwuje się także w ciąży. Wysoko czułe testy określające stężenie CRP pozwalają również na określenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i incydentów wieńcowych. Stężenie CRP jest różne w zależności od wieku, płci, masy ciała, a także różni się w zależności od metody oznaczania.

Cholesterol HDL - frakcja cholesterolu całkowitego będąca lipoproteiną o wysokiej gęstości (ang. high-density lipoprotein), nazywana "dobrym cholesterolem". HDL odpowiedzialny jest za transport cząsteczek cholesterolu z tkanek organizmu, w tym również ścian naczyń krwionośnych do wątroby. Badanie wykonywane jest przesiewowo, jako element panelu lipidowego, tzw. lipidogramu, który zleca się w ramach zmniejszenia ryzyka rozwoju miażdżycy i profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego, jak choroba wieńcowa, zawał serca, udar mózgu. Obniżony poziom cholesterolu HDL jest czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej, nawet jeśli poziom całkowitego cholesterolu pozostaje w granicach normy.

Cholesterol LDL - frakcja cholesterolu całkowitego będąca lipoproteiną o niskiej gęstości (ang. low-density lipoprotein), nazywana "złym cholesterolem". LDL odpowiedzialny jest za transport cholesterolu, kwasów tłuszczowych i trójglicerydów z wątroby, gdzie jest syntetyzowany do tkanek obwodowych ciała. Powstaje jako końcowy produkt przemian cząstek VLDL, czyli lipoprotein o bardzo niskiej gęstości, a jego stęzenie zależne jest nasilenia syntezy cząstki VLDL, jej przemian i tempa wychwytu LDL przez tkanki.

Badanie wykonywane jest przesiewowo, jako element panelu lipidowego, tzw. lipidogramu, który zleca się w ramach zmniejszenia ryzyka rozwoju miażdżycy i profilaktyki chorób układu sercowo-naczyniowego, jak choroba wieńcowa, zawał serca, udar mózgu. Podniesione stężenie cholesterolu LDL jest czynnikiem ryzyka choroby niedokrwiennej, nawet jeśli poziom całkowitego cholesterolu pozostaje w granicach normy.

Cholesterol jest składnikiem błon komórkowych, a także prekursorem witaminy, D3, hormonów płciowych (testosteronu, estrogenu, progesteronu) i nadnerczowych (kortyzolu).
Cholesterol produkowany jest w wątrobie i dostarczany do organizmu z pożywieniem. Badanie poziomu cholesterolu wykonuje się przesiewowo w badaniach okresowych i w diagnostyce chorób układu sercowo-naczyniowego jak choroba wieńcowa serca, miażdżyca tętnic, zawały, udary. Badanie zleca się również u osób z zaburzeniami lipidowymi lub ze zdiagnozowaną hipercholesterolemią rodzinną.

Ocena stężenia cholesterolu całkowitego jest wypadkową trzech frakcji: cholesterolu HDL (tzw. dobry cholesterol), odpowiadającego za transport zwrotny z komórek do wątroby, cholesterolu LDL (tzw. zły cholesterol), który przyczynia się do rozwoju blaszek miażdżycowych, zwężających światło tętnic, a także z lipoproteiny bardzo małej gęstości (VLDL). 

D-dimer stanowi końcowy produkt rozpadu fibryny - białka biorącego udział w procesie krzepnięcia krwi. Wykonanie pomiaru D-dimerów pozwala na diagnozowanie nieprawidłowego krzepnięcia krwi: zakrzepicy żylnej i tętniczej, zatorowości płucnej, rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC), a także umożliwia dalsze leczenie tych schorzeń. Wysokie stężenia d-dimerów może sugerować na chorobę zakrzepowo-zatorową, rozwój nowotworu oraz zespół DIC. Pomiar D-dimerów wykonuje się w przypadku symptonów, które przemawiają za zrobieniem testów, a świadczą o zakrzepicy: ból kończyn dolnych, obrzęk, zaczerwienienie skóry kończyn dolnych, ból w klatce piersiowej, duszność, oczywiste osłabienie i podwyższoną temperaturę ciała.

Elektrolity: kation sodowy (Na+) i potasowy (K+) są najważniejszymi jonami osocza, które pozwalają na utrzymanie równowagi wodno-elektrolitowej ustroju. Zarówno ich niedobór, jak i nadmiar może mieć niebezpieczne skutki zdrowotne.
Badanie wykonuje się w przypadkach znacznej utraty płynów, w incydentach utraty przytomności, zaburzeniach pracy serca, czy w podejrzeniu niewydolności nerek.

Fibrynogen bierze udział w procesie krzepnięcia krwi. Produkcja białka zachodzi w wątrobie. Przede wszystkim odpowiada za tworzenie skrzepu, który zapobiega krwawieniom. Ilość fibrynogenu we krwi nie tylko umożliwia ocenę odpowiedniego krzepnięcia krwi, ale także świadczy o prawidłowej pracy wątroby. Podwyższone stężenie fibrynogenu we krwi jest częstą przyczyną rozwoju zakrzepicy.

Lekarz zaleca wykonanie badania w momencie, gdy:
• Występują przewlekłe krwawienia z tendencją do powstania zakrzepów;
• Występują zaburzenia fibrynogenu w organizmie;
• Mamy do czynienia z wrodzonym niedoborem fibrynogenu;
• Podejrzewany jest rozwój chorób sercowo-naczyniowych;
• Występują problemy z prawidłowym krzepnięciem krwi;
• Występuje podejrzenie rozwoju zespołu DIC (zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego);
• Dochodzi do stanów zapalnych w organizmie.

Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) to enzym produkowany głównie w wątrobie, ale obecny także w błonie komórkowej jelit, nerek oraz trzustce. Oznaczenie poziomu GGTP jest w szczególności przydatne w leczeniu chorób wątroby, dróg żółciowych, trzustki, choroby alkoholowej oraz niektórych nowotworów.

GGTP należy do najbardziej czułych testów wątrobowych. W celach diagnostycznych najczęściej wykonywany jest z pozostałymi oznaczeniami ALT, AST i ALP, które wchodzą w skład panelu prób wątrobowych. Podwyższona norma GGTP może świadczyć o występujących nieprawidłowościach w działaniu wątroby.

Glukoza to cukier prosty, który stanowi podstawowe źródło energii w organizmie. Glukoza jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania narządów ludzkich. Za regulowanie jej poziomu odpowiada hormon trzustkowy - insulina. Jeżeli w organizmie występują zaburzenia poziomu glukozy we krwi, może dojść do stanu hiperglikemii - podwyższonego poziomu glukozy bądź hipoglikemii - zaniżonego poziom glukozy.
Symptomy sugerujące niskie stężenie glukozy to: ogólne osłabienie, drżenie rąk, senność, rozdrażnienie, bóle brzucha, tachykardia, a nawet tzw. śpiączka cukrzycowa. Z kolei podwyższone stężenie glukozy powoduje wzmożone pragnienie, potrzebę częstego oddawania moczu, senność, problemy z koncentracją. 

Homocysteina (HCY) jest aminokwasem, powstającym z wyniku przemian biochemicznych z innego aminokwasu-metioniny i stanowi pośredni produkt w procesie syntezy cysteiny.
Pomiar homocysteiny jest wykorzystywany do oceny ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i naczyniowo-mózgowych o podłożu miażdżycowym i zakrzepowym. Wzrost poziomu HCY powoduje degradacje i zatrzymanie produkcji głównych składników naczyń krwionośnych: kolagenu, elastyny, proteoglikanów, co przekłada się na zmniejszoną ich elastyczność. Taki stan rzeczy doprowadza do powstania miażdżycy tętnic i zakrzepicy żylnej.

Oznaczenie stężenia HCY wykonuje się przede wszystkim u osób cierpiących na nadciśnienie, chorych na cukrzycę, z nadwagą, u palaczy i u osób z zaburzeniami gospodarki lipidowej, u których wzrasta ryzyko udarów, choroby wieńcowej, zawału serca. Powodem wzrostu stężenia HCY we krwi mogą być niedobory witaminy B12, B6 i kwasu foliowego.

Hiperhomocystemii sprzyja również mała aktywność fizyczna, palenie tytoniu, zła dieta i nadmierne spożycie alkoholu. 

TSH Tyreotropina - hormon produkowany przez przysadkę mózgową, wpływający na pracę tarczycy. Poziom TSH określa, czy u Pacjenta występują zaburzenia związane z nadczynnością lub niedoczynnością tarczycy. Badanie wykonuje się celem ogólnej oceny stanu tarczycy.

Do objawów nadczynności tarczycy zaliczamy: uczucie gorąca, spadek masy ciała, mimo iż ilość przyjmowanego pokarmu nie została zmniejszona, rozdrażnienie, biegunki. Z kolei w przypadku kobiet problemy z regularnym miesiączkowaniem.
Charakterystyczne objawy dla niedoczynności tarczycy to: wzrost masy ciała, mimo braku apetytu, uczucie zmęczenia, wzdęcia, zaparcia, uczucie zimna.

Badanie zaleca się przede wszystkim osobom:
• po 60 roku życia,
• które są obciążone genetycznie chorobami tarczycy,
• u których występują choroby autoimmunologiczne,
• które przeszły operacje tarczycy.

Kreatynina jest produktem przemiany materii, obecnym w krwi i w moczu. Proces filtracji zachodzi w nerkach, skąd następnie wydalana jest na zewnątrz razem z moczem.
Jej oznaczenie wykonuje się w celach kontrolnych, pozwalających na ocenę stanu ogólnego organizmu oraz w diagnostyce nerek. Weryfikacja poziomu kreatyniny przydatna przed wykonaniem badań obrazowych, przy których konieczne jest podanie pacjentowi kontrastu obciążającego nerki (najczęściej podczas TK i MRI).

Stężenie kreatyniny we krwi utrzymywane jest na tym samym poziomie. Dopuszczalne są niewielkie wahania.

Kwas moczowy jest końcowym wynikiem rozpadu puryn, które znajdują się w DNA, RNA, a także w komórkach organizmu i pożywienia. Proces usuwania rozpoczyna się w nerkach. W końcowym etapie wydalany jest na zewnątrz razem z moczem, niekiedy również z kałem. Kwas moczowy w niewielkiej ilości znajduje się w jelitach.

Badanie stężenia kwasu moczowego we krwi wykonuje się, gdy objawy wskazują na rozwój dny moczowej, ale również w procesie przebiegu chemioterapii, w przypadkach leczenia nowotworów, w momencie podejrzenia kamieni nerkowych.

Częstymi objawami, jakie może, odczuwać Pacjent są:
• Gorączka
• Bóle brzucha w okolicy lędźwiowej
• Problemy z oddawaniem moczu
• Krwiomocz
• Wymioty
• Osłabienie organizmu, senność
• Bóle stawów

Mocznik jest końcowym produktem przemian rozpadu białek i aminokwasów, produkowany głównie w wątrobie. Dzięki odpowiedniemu stężeniu wpływa na prawidłową funkcjonalność wydalniczą nerek. Składa się przede wszystkim z amoniaku oraz dwutlenku węgla. Lekarz zleca wykonanie badania w momencie podejrzenia chorób metabolicznych, niewydolności nerek, chorób wątroby, zespołu złego wchłaniania, urazów tkanek i oparzeń oraz w przypadku wielomoczu. 

Pełna morfologia to badanie profilaktyczne, którego wyniki pozwalają Lekarzowi ocenić ogólny stan zdrowia Badanego. Morfologia 5 diff składa się z 5 grup krwinek białych: neutrofile, bazofile, eozynofile, monocyty i limfocyty. Pozwala na ocenę układu czerwonokrwinkowego, białokrwinkowego i płytek krwi. Badanie szczególnie przydatne w analizie erytropoetycznej funkcji szpiku oraz przy występujących częstych krwotokach.

Analiza badania pozwala na rozpoznanie powstałych nieprawidłowości, monitorowanie istniejących już schorzeń oraz poszerzenie badań w celu dalszego leczenia. Problemy, jakie mogą wyniknąć z niewłaściwych wyników to podejrzenie:
• Anemii
• Stanów zapalnych, infekcji
• Choroby układu limfatycznego
• Odwodnienie
• Nadkrwistość
• Krwotoku wewnętrznego

Morfologia krwi (pełna) skład parametrów:
leukocyty, erytrocyty, hemoglobina, hematokryt, Wskaźniki czerwonokrwinkowe (MCV, MCH, MCHC, RDW), płytki krwi (PLT, MPV, PDW, PCT, P-LCR).

Cholesterol nie-HDL jest parametrem odzwierciedlającym poziom frakcji tzw. "złego cholesterolu", który bierze udział w procesach miażdżycowych.
Poziom nie-HDL wylicza się z różnicy stężenia cholesterolu całkowitego i HDL.

Odczyn Biernackiego (OB) jest markerem, na podstawie którego można określić, czy w organizmie występuje stan zapalny, ze zmianami stężenia białek we krwi, bez wskazania jego konkretnej przyczyny i lokalizacji. Badanie określa prędkość, z jaką krwinki czerwone opadają w osoczu. Jeżeli występuje stan zapalny, tempo opadania krwinek wzrasta, ponieważ dochodzi do produkcji zwiększonej ilości immunoglobulin i białek tzw. ostrej fazy, np. fibrynogenu.

Badanie OB razem z morfologią są jednymi ze standardowych badań laboratoryjnych, które wykonuje się w celu rutynowej kontroli stanu zdrowia Pacjenta.

Wskazania do badania:
• rozwój procesów zapalnych
• zakażenia bakteryjne
• choroby układu krwionośnego (białaczka, szpiczak)
• nowotwory
• choroby autoimmunologicznej
• choroby nerek
• niedokrwistość sierpowata
• czerwienica prawdziwa

Testosteron - męski hormon androgeniczny, produkowany przez jądra. W kobiecym ciele wytwarzany jest w niewielkich ilościach przez jajniki, korę nadnerczy oraz w trakcie ciąży w łożysku. W przypadku mężczyzn testosteron przede wszystkim odpowiada za prawidłowy rozwój narządów płciowych produkcję spermy, aktywność seksualną. Wpływa na rozwój męskiego owłosienia, rozrost masy ciała oraz tonację głosu.

W okresie dojrzewania, a także podczas intensywnego treningu poziom testosteronu wzrasta. Szacuje się, że od 20 do 80 roku życia poziom męskiego hormonu stopniowo się obniża. W organizmie kobiety testosteron odpowiedzialny jest za prawidłową pracę jajników i poziom libido. Lekarz może zalecić wykonanie badania w przypadku przedwczesnego bądź późnego dojrzewania u chłopców.

U mężczyzn badanie wykonywane jest, jeżeli występują:
• wahania nastroju, stres, złe samopoczucie,
• pierwsze objawy depresji,
• spadek libido, zaburzenia erekcji,
• pierwotny i wtórny hipogonadyzm,
• wczesne łysienie,
• zmiana kształtów sylwetki na kobiecą przez niedobór hormonu (utrata masy ciała, zaokrąglone biodra, widoczny zarys brzucha i piersi).

W przypadku kobiet zaleca się diagnostykę, jeżeli występują: zaburzenia miesiączkowania, nadmierne owłosienie ciała, problemy z zajściem w ciąże.

Trójglicerydy (TG, Triglicerydy) stanowią podstawową formę magazynowania kwasów tłuszczowych. Zaleca się kontrolowanie poziomu trójglicerydów, gdyż zaburzenia ich poziomu mogą prowadzić do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy, a także do zapalenia trzustki i uszkodzenia wątroby.
Podwyższony poziom trójglicerydów występuje również u osób otyłych, kobiet w ciąży, pacjentów powyżej 45 roku życia oraz u osób, u których zdiagnozowano niedoczynność tarczycy.