Jęczmień na oku pojawia się wskutek zakażenia bakteryjnego gruczołów w obrębie powiek, które wywołuje gronkowiec złocisty. Bakterie te zasiedlają jamę nosowo-gardłową, a ich obecność zwykle nie prowadzi do pojawienia się jakichkolwiek zmian.

Na pojawienie się jęczmienia na oku mają wpływ różne czynniki, takie jak nieprawidłowe nawyki higieniczne (np. rzadkie mycie rąk, tarcie oczu brudnymi rękami), które mogą prowadzić do przeniesienia bakterii z jamy nosowej w okolice gałki ocznej. Ponieważ jęczmień to infekcja bakteryjna, istnieje ryzyko transmisji zakażenia na inną osobę. Może do tego prowadzić na przykład używanie tych samych ręczników.

W zależności od tego, które gruczoły są objęte ostrym stanem zapalnym, wyróżnia się jęczmień zewnętrzny (gruczoły Zeissa i Molla) i jęczmień wewnętrzny (gruczoły tarczkowe Meiboma). W pierwszym przypadku mowa o zapaleniu gruczołów powiekowych zewnętrznych, a w drugim - gruczołów powiekowych wewnętrznych.

Jęczmień zewnętrzny objawia się w postaci grudkowego ropnia o kształcie małego zboża (do czego nawiązuje jego nazwa) powstającego na brzegu powieki. W przypadku jęczmienia wewnętrznego zmiany na skórze mogą być mniej widoczne, ponieważ guzek zlokalizowany jest w obrębie tarczki. Oznacza to, że jest widoczny jedynie po odwróceniu powieki.

Jęczmień na oku to zmiana, która nie upośledza wzroku, ale obniża komfort widzenia i funkcjonowania. Objawy obecności zapalenia to:

• ograniczony guzek. Ropień początkowo ma barwę czerwonawą, a następnie przechodzi w kolor różowy lub żółty,
• ból, tkliwość oka,
• obrzęk zajętej okolicy lub całej powieki,
• zaczerwienienie,
• nadwrażliwość na światło,
• uczucie obecności ciała obcego w oku.

Ostre bakteryjne zapalenie gruczołów powiekowych zwykle nie wymaga specjalnej diagnostyki i leczenia.

Jęczmień zewnętrzny zwykle po kilku dniach przebija skórę na zewnątrz, po czym następuje proces gojenia. Jego leczenie, jeśli nie doszło do samoopróżnienia, polega na stosowaniu rozgrzewających kompresów i maści zawierających antybiotyk, a także usunięciu rzęs z okolicy zakażonych mieszków włosowych. W bardziej zaawansowanych przypadkach, gdy pojawiają się jęczmienie mnogie, antybiotyki podawane są doustnie oraz dożylnie.

W jęczmieniu obejmującym gruczoły tarczkowe rzadko dochodzi do samoistnego wyleczenia. W przypadku jęczmienia wewnętrznego zwykle konieczne jest jego wyłyżeczkowanie. Zabieg ten wykonywany w znieczuleniu miejscowym.

W przypadku zmian na oku, do lekarza należy zgłosić się, gdy pojawia się:

• silne zaczerwienienie,
• duży obrzęk,
• zaburzenia widzenia,
• długotrwałe łzawienie i obecność ropnej wydzieliny sączącej się z oka,
• wysoka gorączka i powiększone węzły chłonne szyjne.

Pomocy lekarskiej wymaga także jęczmień zlokalizowany w okolicy kąta przyśrodkowego oka lub zmiana utrzymująca się ponad 2 tygodnie.

Choć jęczmień na oku nie jest groźny, gdy się pojawia, zwłaszcza często, warto pamiętać o dwóch kwestiach. Po pierwsze: zakażenia ropne w obrębie narządu wzroku mogą być jednym z pierwszych objawów nierozpoznanej lub źle leczonej cukrzycy. Po drugie zdarza się, że jęczmień przechodzi w formę przewlekłą lub prowadzi do groźnych dla życia powikłań np. ropowicy oczodołu czy zakrzepowego zapalenia zatoki jamistej. Dalsze rozprzestrzenianie się zakażenia może prowadzić do zapalenia opon mózgowych, ropni mózgu, a nawet do zgonu. Nie wolno go zatem lekceważyć, ani przyspieszać pęknięcia jęczmienia poprzez nakłuwanie czy uciskanie.

Co robić, gdy pojawia się jęczmień na oku? Jak sobie pomóc? Z pomocą przychodzą domowe sposoby, które pomogą niwelować nieprzyjemne objawy. Najpopularniejsze z nich to pocieranie oka złotą obrączką czy okłady z ugotowanych, ciepłych jajek, jednak specjaliści tego typu metod raczej nie pochwalają.

Na jęczmień można stosować ciepłe okłady z herbaty (także zaparzonej w torebkach) oraz z ziołowego naparu z takich roślin jak nagietek, świetlik, świeża pietruszka, rumianek. Bardzo ważne jest, by nie nosić szkieł kontaktowych, ponieważ istnieje ryzyko zakażenia rogówki. Trzeba także zrezygnować z makijażu i pamiętać o higienie osobistej.