Jakie są właściwości kwasu foliowego? Okazuje się, że witamina B9 pełni w organizmie bardzo ważną rolę. Nie sposób jej przecenić, ponieważ:

• jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układów krwiotwórczego i nerwowego,
• wpływa na rozwój wszystkich komórek ustrojowych, reguluje ich wzrost i funkcjonowanie,
• ma pozytywny wpływ na układ nerwowy i mózg,
• korzystnie wpływa na samopoczucie, ponieważ uczestniczy w produkowaniu hormonu szczęścia – serotoniny,
• usprawnia funkcjonowanie układu pokarmowego, uczestniczy w tworzeniu soku żołądkowego, zapewnia sprawne działanie wątroby, żołądka i jelit,
• przeciwdziała anemii: pobudza procesy krwiotwórcze, czyli powstawanie czerwonych krwinek,
• chroni organizm przed nowotworami (zwłaszcza przed rakiem szyjki macicy, jelita grubego, żołądka),
• zapobiega uszkodzeniom cewy nerwowej u płodu,
• ma pozytywny wpływ na wagę i rozwój noworodków,
• bierze udział w zachowaniu materiału genetycznego i przekazywaniu cech dziedzicznych komórek, reguluje ich podział.

Prawidłowa podaż kwasu foliowego jest szczególnie ważna w przypadku ciężarnych. Ma to związek z tym, że witamina B9 minimalizuje prawdopodobieństwo wystąpienia wrodzonych wad układu nerwowego i kręgosłupa dziecka, związanych z nieprawidłowym zamykaniem cewy nerwowej. Najczęstsze z nich to bezmózgowie i rozszczep kręgosłupa.

Z tego powodu ważne jest, by każda kobieta, która planuje ciążę, w celu profilaktyki wad cewy nerwowej u płodu, przyjmowała codziennie 0,4 mg kwasu foliowego do 12. tygodnia ciąży.

Ze względu na duży odsetek ciąż nieplanowanych oraz fakt, że wady te mogą powstać podczas pierwszych czterech tygodni życia płodowego, zaleca się, by doustną suplementację kwasu foliowego stosowały wszystkie kobiety w wieku rozrodczym.

Kwas foliowy jest substancją egzogenną. Oznacza to, że musi być dostarczony z pożywieniem, ponieważ organizm nie potrafi go wytworzyć. W organizmie człowieka witamina B9 może być syntezowana przez bakterie jelitowe.

Witamina B11 występuje w żywności w postaci folianów, to jest soli kwasu foliowego. Można go znaleźć w warzywach liściowych, głównie w szpinaku, brokule, szparagu, sałacie, kapuście, kalafiorze, brukselce, a także w pomidorach, grochu, fasoli, soczewicy, soi, buraku, słoneczniku, pomarańczach, bananach i awokado oraz w orzechach, drożdżach piwowarskich, wątrobie, żółtku jaja i pszenicy.

Niestety, ponieważ foliany są bardzo wrażliwe na działanie wysokiej temperatury, promieni słonecznych oraz niskiego pH, organizm człowieka przyswaja zaledwie połowę kwasu foliowego zawartego w produktach spożywczych.

Niedobór kwasu foliowego jest dla organizmu zdecydowanie niekorzystny, ponieważ prowadzi do:

• zahamowania wzrostu i odbudowy komórek w organizmie,
• małej ilości czerwonych ciałek we krwi. Pojawia się niedokrwistość megaloblastyczna (makrocytowa),
• uczucia przemęczenia,
• kłopotów z koncentracją, roztargnienia, problemów z pamięcią,
• stanów niepokoju, lęku, drażliwości, depresji,
• bezsenności,
• zaburzeń trawienia i wchłanianiu składników odżywczych,
• biegunek,
• stanów zapalnych języka oraz błony śluzowej warg,
• bólu głowy,
• kołatania serca,
• przedwczesnej siwizny,
• zahamowania wzrostu u dzieci i młodzieży.

Brak kwasu foliowego jest szczególnie groźny dla kobiet w ciąży i ich dzieci. Warto jednak pamiętać, że jego poziom w organizmie spada pod wpływem stresu, działania używek, stosowania kwasu acetylosalicylowego czy niektórych środków antykoncepcyjnych, a także wskutek odchudzania i nieracjonalnej diety. To dlatego w niektórych okolicznościach warto rozważyć jego suplementację.

Dawkowanie kwasu foliowego ustalane jest indywidualnie dla każdego pacjenta w zależności od zapotrzebowania, które zależy od wieku. Dla dzieci jest to dawka 200-300 µg na dobę, dla młodzieży i dorosłych 400 µg na dobę.

Witamina B9 jest dostępna w tabletkach zawierających kwas foliowy oraz preparatach wielowitaminowych. Dostępne są preparaty bez recepty oraz preparaty wydawane z przepisu lekarza (na receptę). Można również kupować produkty wzbogacane w kwas foliowy (niektóre płatki śniadaniowe i soki).

Zwiększone dawki kwasu foliowego mogą prowadzić do jego nadmiaru. Wówczas pojawia się bezsenność, rozdrażnienie, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, skórne reakcje alergiczne depresja.