Łuszczyca jest chorobą niezakaźną i niezłośliwą, o przebiegu przewlekłym. Ma tendencję do remisji (samoistnego ustępowania) i nawrotów. Wyróżnia się kilka rodzajów schorzenia. Typy te różnią się przede wszystkim wyglądem, miejscem występowania, intensywnością oraz charakterem łuski.

Najczęstsze odmiany łuszczycy to:

• łuszczyca zwyczajna,
• łuszczyca krostkowa w postaci ogólnej (jedna z najcięższych postaci łuszczycy) i postaci miejscowej (łuszczyca krostkowa dłoni i stóp),
• łuszczyca uogólniona (erytrodermia), która obejmuje całą powierzchnię ciała, pojawia się gorączka, często dochodzi do zwiększenia ilości leukocytów,
• łuszczyca stawowa typu dystalnego, reumatoidalnego i zniekształcającego. To szczególna postać łuszczycy, która może prowadzić do trwałego inwalidztwa.

Pozostałe rodzaje choroby to łuszczyca zadawniona, łuszczyca brodawkująca, łuszczyca owłosionej skóry głowy, łuszczyca wysiękowa, łuszczyca brudźcowa, łuszczyca kropelkowata, grudkowa i łuszczyca plackowata.

Przyczyna łuszczycy nie została jeszcze wyjaśniona. Z pewnością dużą rolę odgrywa podłoże immunologiczne oraz genetyczne, przy czym sposób dziedziczenia łuszczycy jest nie w pełni wyjaśniony.

W tym kontekście wyróżnia się dwa typy łuszczycy: typ I łuszczycy związany z dziedziczeniem autosomalnym dominującym. Rozpoczyna się zwykle przed 40. rokiem życia, typ II łuszczycy zaczyna się zazwyczaj między 50. a 70. rokiem życia.

Istnieją czynniki, które mogą wywołać chorobę bądź powodować jej nawrót. To:

• bakteryjne i wirusowe infekcje ostre, np. różyczka czy angina paciorkowcowa,
• infekcje przewlekłe, np. przewlekłe zapalenie zatok, próchnica zębów,
• choroby przewlekłe, np. dna moczanowa, cukrzyca,
• niektóre antybiotyki, np. tetracykliny i leki, np. hormonalne,
• stres, wstrząs psychiczny,
• uszkodzenia lub podrażnienia skóry,
• zbyt intensywne leczenie (tzw. przeleczenie),
• otyłość,
• palenie papierosów, nadużywanie alkoholu,
• niedosypianie, nadmierna higiena.

Objawy łuszczycy manifestują się przede wszystkim w postaci łuszczących się zmian skórnych oraz dolegliwości stawowych.

Pierwotnym wykwitem łuszczycy jest czerwonobrunatna grudka o drobnopłatowym złuszczaniu powierzchni, wyraźnie odgraniczona od otaczającej skóry. Wczesne zmiany są owalne bądź okrągłe, płaskie i drobne. Mogą mieć wielkość łebka szpilki, ale i dwa centymetry. Pojawiają się na rozległych przestrzeniach skóry, najczęściej na łokciach, kolanach, w okolicy krzyżowej, na pośladkach, dłoniach i stopach czy owłosionej skórze głowy.

Z czasem zmiany powiększają się. Gdy są rozwinięte, osiągają wielkość kilku centymetrów. Pokrywają je mocno przylegające srebrzyste lub srebrzystoszare, nawarstwiające się łuski powstałe w wyniku zrogowacenia ognisk chorobowych łuski (blaszki łuszczycowe).

W przypadku pojawienia się niepokojących zmian skórnych należy się zgłosić do dermatologa. Rozpoznanie łuszczycy ustala się na podstawie stwierdzenia typowych wykwitów i charakterystycznych dla łuszczycy ognisk w typowej lokalizacji: kolana, łokcie, owłosiona skóra głowy. Czasem lekarz pobiera biopsję ze zmiany do oceny histopatologicznej.

Przy rozpoznaniu łuszczycy lekarz zwraca też uwagę na specyficzne zachowanie zmian skórnych. Charakterystyczne objawy choroby to:

• objaw Koebnera: nawet drobny, miejscowy uraz naskórka po upływie 6-12 dni wywołuje powstanie w uszkodzonym miejscu zmian łuszczycowych,
• objaw świecy stearynowej: po zdrapaniu łusek powierzchnia zmiany staje się błyszcząca (jakby powleczona stearyną),
• objaw Nikolskiego (charakterystyczny dla łuszczycy krostkowej): polega na spełzaniu naskórka w wyniku potarcia skóry.

Na czym polega leczenie łuszczycy? Gdy choroba jest ograniczona do <10% powierzchni ciała, możliwe jest leczenie miejscowe. Podstawą jest usunięcie łusek, a następnie zahamowanie nadmiernej proliferacji naskórka. Stosuje się:

• preparaty keratolityczne (kwas salicylowy, mocznik),
• glikokortykosteroidy miejscowe,
• dziegcie – pochodne węgla kamiennego,
• analogi witaminy D3 (kalcypotriol, takalcytol).

Cięższy przebieg choroby oraz rozległe zmiany wymagają terapii skojarzonej (leczenie ogólne wraz z leczeniem miejscowym). Wykorzystuje się:

• metotreksat – najczęściej stosowany lek cytostatyczny,
• cyklosporynę – silnie działający lek immunosupresyjny,
• fototerapię i fotochemioterapię (ekspozycja ciała na światło ultrafioletowe wytwarzane przez specjalne lampy),
• retinoidy,
• leki biologiczne (adalimumab, etanercept, infiksymab, ustekinumab).

W leczeniu łuszczycy bardzo ważną rolę odgrywa prawidłowa pielęgnacja ciała. Warto stosować dostępne w aptekach dermokosmetyki. W okresie ustąpienia zmian chorobowych należy także unikać czynników wywołujących zaostrzenia schorzenia. Ponieważ łuszczyca należy do chorób dietozależnych, z jadłospisu należy wyeliminować część warzyw i tłuste mięsa.