USG piersi jest nieinwazyjnym badaniem obrazowym, które wykorzystuje fale ultradźwiękowe. Jego inne nazwy to „USG sutka” czy „USG gruczołów sutkowych”. To jedno z najpowszechniej wykonywanych badań USG i podstawowa procedura wykorzystywana w profilaktyce nowotworów piersi.

Badanie USG umożliwia ocenę struktur gruczołu sutkowego i węzłów chłonnych dołów pachowych, a także określenie charakteru tkanek gruczołu. Jest bardzo dokładne. Pozwala na wykrycie obecności zmian zarówno łagodnych, jak i nowotworów złośliwych na wczesnym etapie ich rozwoju. Oznacza to, że wykrywa zmiany w piersi, które są tak małe, że nie wyczuwa się ich podczas samobadania czy palpacyjnego badania lekarskiego.

USG piersi wykorzystuje się także do:

• przeprowadzania tak zwanej celowanej biopsji cienkoigłowej lub gruboigłowej,
• badania opcji USG Doppler, umożliwiającego ocenę przepływu krwi przez piersi,
• USG sutka jest sonoelastografia (elastografią). Dzięki specjalnej głowicy ultrasonografu, która uciska pierś,
• można ocenić sprężystość tkanek.

Wskazaniem do wykonania USG piersi jest:

• zmiana w piersi wyczuwalna przez dotyk,
• ból piersi,
• wyciek wydzieliny z brodawki sutkowej,
• powiększenie pachowych węzłów chłonnych,
• nagła zmiana w wyglądzie piersi (kształt, wielkość, wygląd skóry, wciągnięcie, zaczerwienienie lub owrzodzenie brodawek),
• badania kontrolne wcześniej rozpoznanych zmian łagodnych,
• stwierdzone mutacje w genach BRCA1/BRCA2,
• występowanie raka sutka w wywiadzie rodzinnym,
• stosowanie hormonalnej terapii zastępczej.

Badanie USG jest bezpieczne i może być powtarzane wielokrotnie. Nie istnieją żadne przeciwwskazania. Można je wykonać u wszystkich kobiet, nawet będących w ciąży i karmiących piersią.

Ultrasonografia to technika, która w celu obrazowania narządów wewnętrznych wykorzystuje fale ultradźwiękowe. Do badania wykorzystuje się aparat USG. Jak to działa?

Lekarz do badanej okolicy ciała przykłada głowicę ultrasonografu, która emituje ultradźwięki. Te przenikają przez skórę i docierają do położonych głębiej tkanek. Następnie impulsy ulegają odbiciu, po czym powracają do detektora w głowicy. Następnie fala akustyczna jest przekształcana w impulsy elektryczne, co daje obraz widoczny na ekranie monitora. Ultrasonograf zbiera je i przetwarza w czasie rzeczywistym. Obraz jest widoczny na ekranie urządzenia. W klasycznym USG obraz jest czarno-biały. Jego właściwa interpretacja zależy od czułości sprzętu, a także umiejętności i doświadczenia osoby przeprowadzającej badanie.

Ponieważ tkanki różnią się od siebie parametrami tak zwanej echogeniczności (zdolność odbijania ultradźwięków), fale ultradźwiękowe osiągają różną siłę. W zależności od rodzaju i umiejscowienia tkanki, od której się odbiły, wracają też w różnym czasie. To pozwala na zobrazowanie struktury i lokalizacji elementów badanego obszaru. Dzięki temu można odróżnić tkanki zdrowe od nieprawidłowych, zmiany lite od torbielowatych, jak również ustalić ich rozmiar.

USG piersi jest badaniem bezbolesnym i bezinwazyjnym. Jak przebiega? Pacjentka rozbiera się od pasa w górę, kładzie się na leżance na plecach, z dłońmi umieszczonymi pod głową. Lekarz nakłada na badane okolice żel, który nie tylko ułatwia przesuwanie głowicy, ale i ma korzystny wpływ na przenikanie ultradźwięków.

Następnie lekarz wykonujący badanie wodzi głowicą po piersiach, lekko ją dociska pod różnymi kątami, co pozwala na uzyskanie lepszego obrazu. Pod koniec bada doły pachowe w celu oceny węzłów chłonnych. Badanie trwa kilkanaście minut.

Wszelkie zmiany są na bieżąco mierzone, ostatecznie pomiary i obrazu znajdują się na wydruku z ultrasonografu. Dokument zostaje dołączony do opisowego wyniku USG.

USG gruczołów sutkowych nie wymaga specjalnych przygotowań. Należy jedynie pamiętać o higienie piersi i wygodnym ubraniu, które można szybko zdjąć i założyć. Jeżeli badanie ma zostać wykonane nie w gabinecie prywatnym, a w poradni posiadającej kontrakt z NFZ, wymagane jest skierowanie. UGS piersi teoretycznie można wykonać w dowolnej fazie cyklu menstruacyjnego, zaleca się jednak, aby robić je bezpośrednio po miesiączce.

Przygotowując się do badania warto także przypomnieć sobie i zanotować:

• datę ostatniej miesiączki,
• choroby przewlekłe i przyjmowane leki – zwłaszcza preparaty hormonalne,
• przebyte operacje piersi (to ważne, ponieważ na obraz mogą mieć wpływ blizny pozabiegowe),
• historię nowotworów piersi i narządów rodnych w rodzinie.

Na badanie należy także przynieść wyniki poprzednich badań obrazowych, takich jak USG, mammografii lub rezonans piersi. To ważne, ponieważ pozwala to lekarzowi przeprowadzającemu badanie na skoncentrowanie się na konkretnym obszarze piersi, ułatwia interpretację wyników badania, a i pozwala ocenić ewentualny rozrost lub zanik wykrytych wcześniej patologii.

Jak często wykonywać USG piesi? Pierwsze badanie warto zrobić pomiędzy 20. a 30. rokiem życia, a później powtarzać je mniej więcej co 2 lata. Po przekroczeniu 30. roku życia USG staje się badaniem, które każda kobieta powinna wykonać co rok.