Zapalenie dróg żółciowych (łac. cholangitis) jest chorobą, która pojawia się w wyniku zakażenia (wtórne zapalenie dróg żółciowych) lub reakcji autoimmunologicznej (pierwotne stwardniające zapalenie przewodów żółciowych – PSC).

Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PSC) to rzadka choroba autoimmunologiczna. Nie jest spowodowana żadnym współistniejącym schorzeniem. Określa się je jako stwardniające, ponieważ w okolicy przewodów tworzą się blizny zmniejszające ich elastyczność. Patologia stanowi około 10% wszystkich przypadków cholangitis.

Choroba najczęściej występuje u mężczyzn pomiędzy 30. a 50. rokiem życia. U większości chorych stwierdza się nieswoiste zapalenie jelit (najczęściej wrzodziejące zapalenie jelita grubego, rzadziej chorobę Leśniowskiego-Crohna). To choroba postępująca, która prowadzi do raka dróg żółciowych oraz marskości wątroby i jej powikłań.

Wtórne zapalenie dróg żółciowych rozwija się w następstwie istnienia innej choroby dróg żółciowych lub wątroby. Mogą do niego prowadzić urazy jamy brzusznej, zabiegi w obrębie przewodów żółciowych, zapalenie trzustki i nowotwory. Choroba powstaje wskutek zakażenia uprzednio zablokowanych dróg żółciowych. Gdy dochodzi do ich zwężenia, żółć ma utrudniony odpływ i gromadzi się powyżej zwężenia. Wówczas ulega zakażeniu.

Stan zapalny przewodów żółciowych wywołują bakterie: Escherichia coli, pałeczki Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis i ziarenkowiec Enterococcus, ale także wirusy i pasożyty obecne w zakażonej wodzie lub surowym mięsie. Niegdyś najczęstszą przyczyną zapalenia dróg żółciowych była kamica.

Rozwijający się w drogach żółciowych stan zapalny może początkowo przebiegać bezobjawowo. To dlatego zdarza się, że jest wykrywany przypadkowo podczas diagnozowania innych jednostek chorobowych bądź wykonywania badań kontrolnych.

Zapalenie dróg żółciowych może występować w postaci ostrej, przewlekłej lub nawracającej ropnej.

Objawy zapalenia dróg żółciowych w postaci przewlekłej (cholangitis chronica) to:

• ból w prawym podżebrzu,
• powiększenie wątroby
• utrata apetytu, spadek masy ciała,
• nudności, wymioty,
• dreszcze, świąd skóry (uciążliwy zwłaszcza nocą),
• możliwe jest wodobrzusze, krwotok z żylaków przełyku, żółtaczka (żółtawe zabarwienie skóry, twardówki, spojówek oraz błon śluzowych),
• W postaci ostrej (cholangitis acuta) dodatkowo występuje wysoka gorączka.

Niezależnie od przyczyny zapalenie dróg żółciowych jest chorobą, której nie wolno ignorować, ponieważ może prowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia powikłań. Gdy pojawią się niepokojące dolegliwości, należy skontaktować się z lekarzem w celu rozpoczęcia diagnostyki i leczenia.

Rozpoznanie zapalenia dróg żółciowych wymaga wykonania wielu badań. To:

• badanie krwi, które ocenia poziom enzymów wątrobowych: AST, ALP, ALT i GGTP oraz poziom bilirubiny (są znaczenie podwyższone),
• badanie ECPW (endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna),
• badanie MRCP (cholangiografia rezonansu magnetycznego),
• biopsja wątroby w przypadku podejrzenia jej marskości.

Leczenie zapalenia przewodów żółciowych zależy od przyczyny choroby. W przypadku zapalenia pierwotnego całkowite wyleczenie PSC jest niemożliwe, nie istnieje bowiem leczenie przyczynowe (nie zostały bowiem jeszcze poznane przyczyny patologii). Terapia koncentruje się na złagodzeniu objawów i spowolnieniu rozwoju choroby.

W tym celu stosuje się leki, w których substancją czynną jest kwas ursodezoksycholowy. Wpływa on na zmniejszenie aktywności enzymów, GGTP i AP, łagodzi również świąd skóry. Możliwe jest również leczenie endoskopowe (by rozszerzyć zwężone przewody) oraz leczenie chirurgiczne (jeśli leczenie endoskopowe nie przyniesie oczekiwanych efektów). W przypadku zaawansowanego PSC bądź podejrzenia raka dróg żółciowych rozważany jest przeszczep wątroby.

Zapalenie dróg żółciowych, które powstało wskutek innych chorób, polega przede wszystkim na przestrzeganiu diety oraz leczeniu schorzenia podstawowego. W przypadku kamicy nerkowej konieczne jest usunięcie zalegających kamieni. Gdy doszło do zakażenia bakteryjnego, włączana jest antybiotykoterapia.