Angina, czyli ostre zapalenie migdałków podniebiennych i błony śluzowej gardła, jest ogólnoustrojową chorobą zakaźną, przenoszoną drogą kropelkową przez wirusy i bakterie. Zdecydowanie więcej, bo niemal 70% zachorowań ma etiologię wirusową.

Najczęściej za anginę odpowiadają:

• wirusy: rhinowirusy i koronawirusy, wirusy RS, adenowirusy oraz wirusy paragrypy. Angina wirusowa nazywana jest wirusowym zapaleniem gardła. Choroba rozwija się przez okres od 1 do 6 dni od momentu zakażenia,
• bakterie: paciorkowce β-hemolizujące z grupy A, rzadziej inne bakterie, takie jak dwoinki zapalenia płuc (pneumokoki), gronkowce, pałeczka grypy (Haemofilus influenzae) czy Escherichia coli. W takim przypadku zapalenie gardła i migdałków jest nazywane anginą paciorkowcową, potocznie anginą ropną. Inkubacja choroby trwa od 12 godzin do 4 dni.

Anginą - zarówno bakteryjną, jak i wirusową - można zarazić się poprzez bezpośredni kontakt z chorą osobą, drogą kropelkową bądź poprzez bezpośredni kontakt z wydzieliną chorej osoby (z gardła bądź nosa). Na zachorowanie najbardziej narażone są dzieci w okresie jesienno-zimowym, uczęszczające do żłobków, przedszkoli i szkół.

Objawy anginy zależne są od przyczyn, które ją wywołały. Inaczej wyglądają one w przypadku anginy bakteryjnej, inaczej anginy wirusowej. Główne objawy anginy ropnej to:

• ostry i silny ból gardła, który zaczyna się nagle i jest trudny do uśmierzenia,
• zmiany na migdałkach. Obserwuje się zaczerwienienie i rozpulchnienie. W niedługim czasie (około 48 godzin) pojawia się ropny, biały nalot na migdałkach i nalot na języku (obłożony język),
• nagła gorączka, najczęściej bardzo wysoka (powyżej 38°C),
• wymioty - u małych dzieci, ból brzucha,
• ból głowy i mięśni,
• silne osłabienie, uczucie rozbicia,
• powiększenie węzłów chłonnych szyjnych.

Objawy anginy paciorkowcowej są dość charakterystyczne i zwykle nie sprawiają trudności diagnostycznych, choć rozpoznanie choroby o podłożu bakteryjnym jest łatwiejsze niż w przypadku zakażenia wirusowego. Dla pewności lekarz może zlecić wymaz z gardła, który potwierdza obecność bakterii odpowiedzialnych za chorobę.

Sposób leczenia anginy zależy od przyczyny infekcji. Leczenie anginy paciorkowcowej opiera się na zastosowaniu antybiotyków z grupy penicylin. Należy wówczas pamiętać o probiotyku. W zapaleniu gardła i migdałków podniebiennych o etiologii wirusowej stosuje się wyłącznie leczenie objawowe. Zalecany jest odpoczynek w łóżku oraz picie dużej ilości płynów. Bardzo ważne jest, by choremu podawać leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne.

Warto pamiętać, że ulgę przynoszą także środki miejscowo odkażające, podawane zarówno w postaci pastylek do ssania, jak i aerozolu czy roztworów do płukania gardła. Na bolesne i powiększone węzły chłonne szyi pomogą ciepłe okłady. Sprawdzi się także herbata z cytryną i miodem lub z dodatkiem imbiru.

Podjęcie działań jest konieczne, ponieważ nieleczona lub nieprawidłowo leczona angina może skutkować groźnymi powikłaniami lub nawrotami, na które są narażone przede wszystkim dzieci. Powikłaniem nawracających zakażeń bakteryjnych bywa:

• przerost migdałków,
• ropień okołomigdałkowy,
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie zatok przynosowych,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenie płuc,
• zapalenie szyjnych węzłów chłonnych,
• ostre kłębuszkowe zapalenie nerek,
• infekcyjne zapalenie wsierdzia.

Angina bakteryjna zwykle trwa od 7 do 15 dni, co zależy od metody leczenia. Angina wirusowa utrzymuje się zwykle przez tydzień. Warto pamiętać, że angina jest chorobą zakaźną. Dotyczy to zarówno anginy bakteryjnej, jak i wirusowej. Zdarza się też, że choroba nawraca. Jest to najczęściej wynik źle dobranego antybiotyku lub niestosowania się do zaleceń lekarza.