Podstawowe badania profilaktyczne powinno się wykonywać regularnie, najlepiej raz do roku. Jakie badania zrobić, aby sprawdzić stan zdrowia? W puli tych, które są zalecane dla osób w każdym wieku, niezależnie od płci, znajduje się:

• morfologia krwi, która pozwala ocenić ogólny stan zdrowia organizmu,
• badanie poziomu glukozy. Podwyższony poziom cukru może wiązać się nie tylko z ryzykiem pojawienia się cukrzycy, ale również innych chorób. Wczesne wykrycie nieprawidłowości umożliwia zmianę diety czy podjęcie aktywności fizycznej, a tym samym zapobiec wielu schorzeniom,
• analiza moczu, która pozwala wykryć infekcję dróg moczowych, cukrzycę, chorobę nerek czy wątroby. Informuje również o nieprawidłowej ilości spożywanych płynów,
• badania tarczycy (TSH, opcjonalnie FT3, FT4, przeciwciała anty-TPO, anty-TG, a także TRAb). Tarczyca jest narządem, który odpowiada za regulację metabolizmu i wytwarzanie hormonów, wpływa na układ nerwowy, serce, stan kości czy stawów, co przekłada się na dobrostan organizmu. Problemy z jej funkcjonowaniem mogą prowadzić do niedoczynności bądź nadczynności organu, a także chorób autoimmunologicznych, to jest choroby Hashimoto czy Gravesa-Basedowa,
• próby wątrobowe, polegające na oznaczeniu enzymów i białek wytwarzanych przez wątrobę. Celem badania jest sprawdzenie, jak narząd radzi sobie z produkcją białka, cholesterolu i enzymów, ale i usuwaniem bilirubiny oraz bakterii z krwi. Badanie pomaga wykryć choroby wątroby oraz problemy z drogami żółciowymi, jest także pomocne podczas monitorowania skutków ubocznych zażywanych leków,
• lipidogram, który polega na pomiarze poziomu całkowitego cholesterolu (CHOL), frakcji HDL i LDL oraz stężenia trójglicerydów (TG). Badanie służy do oceny ryzyka miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych,
• badanie poziomu elektrolitów, które mają kluczowe znaczenie dla równowagi elektrolitowej istotnej dla pracy serca: potas, sód, magnez, fosfor, wapń,
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
• OB, czyli tak zwany Odczyn Biernackiego. Parametr jest podwyższony przy stanach zapalnych.

Niektóre badania profilaktyczne należy wykonywać rzadziej. To:

• RTG klatki piersiowej, które pozwala na ocenę dróg oddechowych, płuc, fragmentów kręgosłupa, serca i kości klatki piersiowej. Zaleca się je co 3 lata, a u palaczy co rok,
• badanie okulistyczne, czyli kontrola okulistyczna wzroku z badaniem dna oka – warto je robić raz na 3 lata (osoby z cukrzycą lub nadciśnieniem co rok),
• USG jamy brzusznej, które ocenia budowę pęcherzyka żółciowego, trzustki, śledziony, nerek, wątroby, aorty brzusznej oraz innych naczyń w jamie brzusznej. Możliwe jest również wykrycie nieprawidłowości. Badanie powinno być wykonywane co 3 do 5 lat.

Pacjenci po 30. roku życia powinni regularnie chodzić na kontrole lekarskie, wykonywać badania profilaktyczne (podstawowe i dodatkowe), ale i reagować, gdy pojawiają się jakiekolwiek niepokojące symptomy. Warto być czujnym pamiętając, że wiek to istotny czynnik wpływający na wzrost ryzyka pojawienia się różnych chorób przewlekłych. Na jakie badania profilaktyczne po 30. warto zwrócić uwagę?

• badanie ginekologiczne. Wizyty u ginekologa są kluczowe dla utrzymania zdrowia układu rozrodczego kobiet. Są ważne, ponieważ organizm kobiety po 30. roku życia dotykają zmiany hormonalne, które mogą sprzyjać rozwojowi raka szyjki macicy oraz nowotworów piersi,
• badanie cytologiczne, czyli wymaz z ujścia zewnętrznego kanału i z tarczy szyjki macicy. Przeprowadza je ginekolog. Zwykle wystarczy pobieranie cytologii co 3 lata. U kobiet obciążonych wysokim czynnikiem ryzyka, takich jak zakażenie wirusem HIV czy HPV bądź przyjmowanie leków immunosupresyjnych, badanie powinno się wykonywać co roku,
• USG piersi – najlepiej raz do roku. Samobadanie piersi każda kobieta powinna wykonywać co najmniej raz w miesiącu. Jest to szczególnie ważne, gdy w rodzinie pojawiał się już nowotwór piersi,
• USG narządów rodnych, które wykonuje się w celu oceny stanu narządów rodnych kobiety i cyklu miesiączkowego oraz przy podejrzeniu i leczeniu schorzeń organów płciowych. Badanie pozwala zdiagnozować i rozpocząć leczenie wielu patologii, między innymi nowotworów narządu rodnego.

Mężczyźni po 30. roku życia powinny skupić się na profilaktyce raka jąder i prostaty. W tym celu przynajmniej raz w miesiącu powinni wykonywać samobadanie jąder. Mogą również udać się od czasu do czasu na badanie u specjalisty.