Krótkowzroczność, inaczej miopia, nazywana też bliskowzrocznością, to wada wzroku polegająca na wyraźnym widzeniu przedmiotów znajdujących się blisko i nieostrym tych, które są nieco dalej. Obiekty w oddali wydają się być zamazane.

Niewyraźne widzenie może utrudniać życie: prowadzenie samochodu, uprawianie sportu czy rozpoznawanie oddalonych osób lub obiektów. Gorsze widzenie w dal krótkowidz stara się poprawić, mrużąc oczy.

Wyróżnia się różne typy miopii. To krótkowzroczność:

• prosta, wynikająca ze zbyt dużej mocy elementów oka w stosunku do długości gałki ocznej,
• indukowana, pojawiająca się w wyniku schorzeń np. cukrzycy, zaćmy lub wskutek przyjmowanych leków,
• zmierzchowa, manifestująca się wieczorami lub w słabo oświetlonym pomieszczeniu,
• pseudokrótkowzroczność, powstająca w wyniku spazmu akomodacyjnego lub zbyt intensywnej pracy z bliska.

Mówi się także o:

• krótkowzroczności osiowej (zbyt długa oś gałki ocznej),
• krótkowzroczności krzywiznowej (zbyt wypukła krzywizna poszczególnych elementów układu optycznego oka, przede wszystkim rogówki i soczewki),
• krótkowzroczności refrakcyjnej (zbyt duży współczynnik załamania soczewki).

Istnieją trzy stopnie miopii (moc skupiająca oka jest określana za pomocą dioptrii - D). W Polsce krótkowzroczność najczęściej dzieli się na:

• małą (do –4 D),
• średnią (w granicach od –4 do –8 D),
• wysoką (powyżej – 8 D).
• W USA krótkowzroczność dzieli się na:
• niską (do –3 D),
• średnią (od –3 do – 6 D),
• wysoką (powyżej – 6 D),

Mała krótkowzroczność, pojawiającą się około 10.- 12. roku życia, może wzrastać w okresie dojrzewania płciowego. Stabilizuje się wraz z zakończeniem wzrostu gałki ocznej. Pogłębia się najczęściej wskutek stałego napięcia akomodacji przy zbyt długiej pracy wzrokowej z bliska.

Duża (wysoka) krótkowzroczność to uwarunkowana genetycznie, postępująca zwyrodnieniowa (degeneracyjna) choroba oka, która na skutek powikłań może powodować utratę widzenia.

Najczęściej stwierdza się małą i średnią krótkowzroczność. Duża krótkowzroczność występuje rzadko, u kilku procent osób.

Na pojawienie się krótkowzroczności mają wpływ:

• uwarunkowanie genetyczne: krótkowzroczność u jednego z rodziców zwiększa ryzyko pojawienia się wady u dziecka,
• czynniki środowiskowe: intensywna praca wzrokowa z bliska (z tabletem, laptopem, monitorem komputera, smartfonem), brak relaksacji oczu i za duże napięcie mięśni odpowiedzialnych za procesy akomodacji, rzadkie przebywanie w naturalnym oświetleniu i niektóre choroby, np. zaćma czy niewyrównana cukrzyca,
• czynniki etniczne: u osób rasy żółtej odsetek krótkowzrocznych dochodzi do 80%, a u rasy białej do 30%.

Dawniej specjaliści sądzili, że na pojawienie się krótkowzroczności największy wpływ mają uwarunkowania genetyczne. Dziś coraz częściej jako przyczynę krótkowzroczności wskazuje się czynniki środowiskowe. Wiadomo także, że im wcześniej pojawi się krótkowzroczność, tym większe ryzyko, że rozwinie się wada wysokiego stopnia.

Rozpoznanie krótkowzroczności, a także określenie rodzaju i wielkości wady refrakcji możliwe jest po wykonaniu badania okulistycznego, skiaskopii lub refraktometrii.

Krótkowzroczność można korygować za pomocą soczewek rozpraszających, oznaczonych znakiem minus (-) w postaci szkieł okularowych lub soczewek kontaktowych, co umożliwia poprawę ostrości wzroku, zapobiega zaburzeniom konwergencji i osłabianiu obuocznego widzenia. Gdy krótkowidz nie używa okularów lub soczewek kontaktowych, widzi wyraźnie tylko na małą odległość, która jest zależna od wielkości wady. Im większa wada, tym mniejsza jest odległość, z której krótkowidz widzi wyraźnie.

U osób dorosłych, u których wada jest ustabilizowana, przeprowadza się operacje laserowe. Dzięki modelowaniu rogówki uzyskuje się zmniejszenie jej mocy łamiącej. Istnieją różne rodzaje chirurgii refrakcyjnej, przy czym najczęściej stosowane to LASIK i PRK.

U dzieci i młodzieży, przy małej i średniej krótkowzroczności stosuje się także specjalne, lecznice, twarde i gazoprzepuszczalne soczewki kontaktowe zakładane na noc. To tak zwana ortokorekcja, polegająca na spłaszczeniu przedniej powierzchni rogówki. Efekt utrzymuje się przez cały dzień po ich zdjęciu.

Niekorygowanie wady refrakcji może być przyczyną bólów oczu i głowy, łzawienia, nadmiernego mrugania, przewlekłego zapalenia brzegów powiek lub przewlekłego zapalenia spojówek. Zdecydowanie nie wolno jej ignorować.