Wyróżnia się dwa rodzaje zawrotów głowy. To:

• układowe zawroty głowy. Typowe dla nich jest wrażenie pacjenta, że porusza się o ruchem kołowym bądź wiruje w stosunku do otoczenia lub odwrotnie: że otoczenie wiruje względem niego,
• nieukładowe zawroty głowy, opisywane jako uczucie niestabilności i niepewności podczas chodzenia oraz wrażenie braku równowagi.

Napady zawrotów głowy utrzymują się zarówno kilkanaście sekund, jak i kilka minut czy godzin. Chorzy mają wrażenie chwiania się, unoszenia lub opadania i niepełnej orientacji w przestrzeni. W zależności od przyczyny mogą im towarzyszyć różne objawy, takie jak:

• nudności i wymioty,
• nasilony lęk przed upadkiem,
• objawy oczne, takie jak mroczki przed oczami, podwójne widzenie, zaburzenie ostrości widzenia, oczopląs,
• zaburzenia równowagi, zaburzenia chodu,
• zaburzenia słuchu, szumy uszne, uczucie pełności w uchu,
• zaburzenia neurologiczne, takie jak przemijające niedowłady czy zaburzenia czucia i dyzartria,

Przyczyny zawrotów głowy są bardzo różne. Mogą ich doświadczać tak ludzie chorzy, jak i zdrowi, na przykład podczas szybkiej i gwałtownej zmiany pozycji ciała z leżącej na stojącą. Zaburzenia często towarzyszą niestrawności i zatruciom pokarmowym bądź alkoholowym. Pojawiają się również ze zmęczenia, nadmiaru silnych emocji, stresu czy po nieprzespanej nocy.

Zawroty głowy mogą wywoływać także różne choroby i nieprawidłowości, takie jak:

• migrena,
• urazy głowy,
• hipoglikemia,
• niedociśnienie tętnicze,
• nadciśnienie tętnicze,
• naczyniowe schorzenia ośrodkowego układu nerwowego,
• zapalenie błędnika, toksyczne uszkodzenie błędnika,
• uraz ucha wewnętrznego,
• schorzenia kręgosłupa,
• zapalenie nerwu przedsionkowego,
• stwardnienie rozsiane,
• guzy mózgu,
• padaczka,
• zapalenie trąbki słuchowej,
• perlak,
• choroba Méniere'a,
• niedoczynność tarczycy,
• zaburzenia depresyjne, zaburzenia lękowe, atak paniki, nerwica,
• menopauza,
• zaburzenia rytmu serca.

Czasami zawroty głowy są skutkiem ubocznym zażywania leków: nasennych, przeciwdepresyjnych, przeciwbólowych, rozszerzających naczynia krwionośne, przeciwpadaczkowych czy przeciwpsychotycznych.

Zawroty głowy nie zawsze są dokuczliwe i niepokojące. Do lekarza należy się zgłosić, gdy są uciążliwe, pojawiają się często, długo trwają lub gdy towarzyszą im objawy towarzyszące, takie jak silny ból głowy, trudności w chodzeniu, mówieniu lub widzeniu, ból w klatce piersiowej, osłabienie mięśni nóg, sztywność karku czy drętwienie i mrowienie kończyn.

Ponieważ zawroty głowy mogą mieć bardzo różne przyczyny, by ustalić podłoże problemu i ustalić plan leczenia, należy wykonać badania diagnostyczne. W zależności od podejrzeń lekarza, wysnutych na podstawie wnikliwego wywiadu i badania, wykonuje się:

• badania laboratoryjne, w zależności od podejrzenia,
• elektroencefalografię,
• EKG, badanie echokardiograficzne,
• badania obrazowe (tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny głowy),
• próby kaloryczne (ocena funkcjonowania błędnika),
• USG tętnic szyjnych,
• specjalistyczne badanie okulistyczne, laryngologiczne, neurologiczne, psychiatryczne.

Terapia zawrotów głowy opiera się na trzech kierunkach:

• terapii polegającej na eliminacji przyczyny wywołującej chorobę,
• stosowaniu środków farmakologicznych, które łagodzą objawy i prowadzą do wyeliminowania zawrotów głowy, objawów ze strony innych narządów oraz lęku,
• zminimalizowaniu skutków uszkodzenia błędnika.

Leczenie zawrotów głowy zależy od postawionej diagnozy. Nie ma jednego, uniwersalnego leku i sposobu leczenia, który pomaga wszystkim chorym. Stosowane preparaty cechują się różnymi mechanizmami działania i należą do różnych grup lekowych. Najczęściej wykorzystywane środki to:

• leki o działaniu naczyniowym (flunaryzyna, polfilina, nicergolina, betahistyna, cinaryzyna),
• neuroleptyki (promazyna, tietylpernazyna, chlorpromazyna, prometazyna),
• leki o działaniu przeciwhistaminowym (klemastyna, dimenhydrynat),
• leki o działaniu neurostymulującym (piracetam).

W niektórych okolicznościach medycznych skuteczną metodą może okazać się rehabilitacja przedsionkowa, czyli trening układu równowagi. Czasem konieczne jest leczenie chirurgiczne. Często ważnym elementem leczenia zawrotów głowy jest wsparcie psychologiczne lub psychiatryczne.