Kolka nerkowa (łac. Colica renalis) to zespół objawów chorobowych, które są wywołane zablokowaniem naturalnej drogi odpływu moczu. Jest pierwszym charakterystycznym objawem kamicy nerkowej. To choroba, która prowadzi do odkładania w drogach moczowych lub nerkach nierozpuszczalnych złogów nazywanych kamieniami nerkowymi.

Gdy kamienie nerkowe stają się zbyt duże, a i przemieszczają się w stronę moczowodów, mogą prowadzić do ich niedrożności. Wówczas gromadzący się i wzbierający mocz zaczyna napierać na nerki, co prowadzi do nagłego wzrostu ciśnienia w drogach moczowych. W rezultacie pojawia się nagły i ostry ból w okolicy lędźwiowej.

Do tej pory nie poznano bezpośredniej przyczyny kamicy nerkowej. Specjaliści zwracają uwagę na różne czynniki, które mogą wpływać na gromadzenie się złogów w nerkach oraz atak kolki nerkowej. To:

• predyspozycje genetyczne,
• częste odwadnianie organizmu,
• częste wstrzymywanie moczu,
• nawracające stany zapalne układu moczowo-płciowego,
• stosowanie niektórych leków, w tym wapnia oraz witaminy C i D,
• nadmiar kwasu moczowego, szczawianów i fosforanów w składzie moczu.

Kolka nerkowa charakteryzuje się przede wszystkim gwałtownym oraz silnym bólem okolicy lędźwiowej, będącym wynikiem napięcia mięśniowego miedniczki lub moczowodu. Jego nasilenie zależy od stopnia niedrożności i rozmiaru kamienia.

Ból umiejscowiony jest w zależności wysokości przyczyny w drodze moczowej i dotyczy: okolic lędźwiowych, pachwiny, moszny, warg sromowych większych lub górnej części uda. Często promieniuje w stronę pęcherza, cewki moczowej i zewnętrznej powierzchni ud. Ból jest tak silny, że nie są go w stanie złagodzić ogólnodostępne leki przeciwbólowe.

Inne objawy kolki nerkowej to:

• bolesne parcie na mocz (chory nie może oddać moczu pomimo napierającego uczucia wypełnienia),
• potrzeba częstego oddawania małych ilości moczu,
• nudności i wymioty, wzdęcia brzucha,
• gorączka, poty,
• wzrost ciśnienia tętniczego krwi
• infekcja bakteryjna dróg moczowych.

Dolegliwości związane z atakiem kolki nerkowej mogą utrzymywać się nawet przez kilka dni.

Gdy dojdzie do ataku kolki nerkowej należy zażyć tabletki przeciwbólowe i leki rozkurczowe, które ułatwiają wydalenie zalegających w układzie moczowym złogów. Pomagają również domowe sposoby, takie jak przyłożenie do nerki termoforu, ciepłego kompresu czy poduszki elektrycznej. Warto również chodzić oraz dbać o nawadnianie organizmu. To także wspiera przemieszczanie się kamienia moczowodem w dół, do pęcherza.

Trzeba pamiętać, że wydalanie kamieni nerkowych to bardzo bolesny proces, a objawów kolki nerkowej nie wolno lekceważyć. To dlatego, gdy ból jest nie do zniesienia, należy udać się do lekarza, który przepisze silne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Ważna jest także diagnostyka moczu, która pozwala na określenie wielkości i ulokowania kamieni oraz zastoju moczu. W tym celu lekarz zleca różne badania, między innymi badanie moczu i RTG układu moczowego. Po wstępnej diagnostyce lekarz decyduje o dalszych krokach leczenia.

Czasem, gdy leczenie nie przynosi skutków, konieczne jest wezwanie pomocy medycznej. Kolka nerkowa to jeden z najczęstszych problemów, z którym pacjenci zgłaszają się na szpitalne oddziały ratunkowe czy izby przyjęć. Jeśli samoistne odejście kamieni nie jest możliwe, a pojawia się zakażanie, konieczna może być operacja.

Do szpitala trzeba udać się nie tylko w przypadku trudnego do wytrzymania bólu, ale również w sytuacji, gdy pojawia się gorączka, bezmocz, skąpomocz, wymioty lub nadmierne odwodnienie organizmu. Szczególnej uwagi i ostrożności wymaga kolka nerkowa w ciąży.

Głównym celem leczenia kamicy moczowej jest złagodzenie bólu podczas epizodu ostrej kolki nerkowej, zwalczenie przeszkody oraz zachowanie funkcji nerek, a także zapobieganie powstawaniu nowych kamieni i powiększaniu się istniejących.

Atak kolki nerkowej spowodowany jest niedrożnością przewodów moczowych, które mogły zostać zablokowane przez kamień przemieszczający się z nerki w kierunku pęcherza. To dlatego gdy chory wydali zalegający złóg, kolka ustępuje samoistnie. To oznacza, że dalsze leczenie nie jest konieczne.