Prostata (gruczoł krokowy lub stercz) to część męskiego układu moczowo-płciowego. Leży u podstawy pęcherza moczowego. Przechodzi przez nią cewka moczowa i przewody wytryskowe. Jej tylna część przylega do odbytnicy.

Wyróżnia się dwa rodzaje patologii. To:

• ostre bakteryjne zapalenie prostaty, którego przyczyną są bakterie,
• przewlekłe zapalenie prostaty, którego przyczyną może być zakażenie bakteriami (przewlekłe bakteryjne zapalenie stercza). Często jednak nie udaje się stwierdzić obecności bakterii (przewlekły zespół bólowy miednicy). Może być to także skutek niewyleczenia ostrego zapalenia.

Objawy charakterystyczne dla zapalenia prostaty pojawiają się nagle (wówczas mówi się o ostrym zapaleniu prostaty) lub rozwijają się powoli i trwają przez dłuższy czas (w takiej sytuacji mówi się o przewlekłym zapaleniu prostaty).

Zarówno ostre zapalenie stercza, jak i przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego objawiają się podobnie. Różnią się jedynie nasileniem i czasem występowania. Objawy zapalenia przewlekłego są mniej nasilone i występują okresowo.

Objawy zapalenia prostaty to przede wszystkim:

• parcie na pęcherz moczowy – bolesne i częste,
• trudności i ból przy oddawaniu moczu, zatrzymanie moczu,
• pieczenie przy oddawaniu moczu,
• silny ból w okolicach krocza i podbrzusza,
• powiększony gruczoł krokowy, ból i obrzęk prostaty,
• przedwczesny lub bolesny wytrysk, zaburzenia funkcji seksualnych.

Dla ostrego zapalenia prostaty charakterystyczna jest wysoka gorączka, której często towarzyszą dreszcze, nudności i wymioty oraz ból mięśni i stawów.

Przewlekłe zapalenie prostaty wiąże się z obniżeniem jakości nasienia lub zabarwieniem spermy krwią, może również pojawić się zakażenie dróg moczowych, niepłodności i depresji. Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego bywa jedną z przyczyn tzw. zespołu bólowego miednicy mniejszej.

Zapalenie prostaty najczęściej jest wywołane zakażeniem bakteryjnym (bakteryjne zapalenie prostaty). Zwykle odpowiada za nie pałeczka okrężnicy, czyli bakterie E. coli, ale także Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella spp., Proteus mirabilis. W nielicznych przypadkach ostre zapalenie stercza wywołane jest przez infekcję wirusową.

Do gruczołu krokowego patogeny mogą być przenoszone drogą płciową lub przez krew z jelita lub z moczem. Na rozwój patologii wpływa siedzący tryb życia, stres oraz aktywne życie seksualne z wieloma partnerkami. Gdy przyczyna choroby jest niejasna, mówi się o niebakteryjnym zapaleniu prostaty.

Leczeniem zapalenia gruczołu krokowego zajmuje się urolog. Podczas wizyty lekarz zbiera wywiad. Ważne są takie informacje jak charakter i nasilenie dolegliwości, czas ich trwania, historia choroby (początek przebieg, dotychczasowe leczenie), choroby współwystępujące, przyjmowane leki.

Kolejnym krokiem jest badanie fizykalne, w tym badanie per rectum (palcem przez odbyt), które umożliwia określenie zmiany i wielkości struktury prostaty. W przypadku podejrzenia ostrego zapalenia prostaty konieczne jest wykonanie badania moczu (badanie ogólne i posiew moczu). Pomocne jest także badanie wydzieliny prostaty uzyskanej drogą masażu prosty (w czasie badania per rectum), badania z krwi, jak również cystoskopia (wziernikowanie pęcherza moczowego) i USG pęcherza i prostaty.

Leczenie zapalenia prostaty zależy od rodzaju zapalenia. Najczęściej stosowane metody terapii to:

• antybiotykoterapia,
• podawanie leków niesteroidowych,
• włączenie leków przeciwgorączkowych, przeciwbólowych i zmiękczających masy kałowe,
• masaż stercza i inne metody fizykoterapeutyczne,
• gorące nasiadówki,
• modyfikacja diety: unikanie alkoholu, ostrych potraw,
• przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów,
• higiena miejsc intymnych,
• ograniczenie kontaktów seksualnych.

Gdy leczenie nie jest efektywne, a uciążliwe objawy nie ustępują, ostatecznym rozwiązaniem jest usunięcie gruczołu krokowego.

W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów należy udać się na wizytę do lekarza rodzinnego bądź urologa. Choroby nie wolno bagatelizować, ponieważ nieleczone zapalenie prostaty może prowadzić do powikłań, takich jak posocznica bądź ropień prostaty.